Duhan 43 – Ğaşiye 6 – Hakka 36 [Cehennemdeki yiyeceklerin farklılığı]

Duhan 43-46: Doğrusu, o zakkum ağacı; [İnne şecerate-zzakkûm] Günahkar olanın yemeğidir. [Ta’âmu-l-eśîm] Pota gibi; karınlarda kaynar-durur; [Kelmuhli yaġlî fî-lbutûn] Kaynar-suyun kaynaması gibi. [Keġalyi-lhamîm]

Ğaşiye 6: Onlar için (zehirli olan) dari’ dikeninden başka bir yiyecek yoktur. [Leyse lehum ta’âmun illâ min darî’(in)]

Hakka 36: ‘İrin ve kan karışımından başka bir yemek yoktur.’ [Velâ ta’âmun illâ min ġislîn(in)]

Onlar için darî’den (yiyeceklerin en kötüsünden) başka bir yiyecek yoktur. *

(*) Ğaşiye 6. ayette geçen (ضريع)’’darî’’ ile Hakka – 36. ayette geçen (غسلين)’’ğıslîn’’’ aynı şey olduğunu söyleyenler de vardır. Çünkü (غسلين) bir yiyecek adı değil, yiyeceğin kötü vasfıdır, ki o da ‘’darî’’olabilir. Yani her iki ayet arasında bir tenakuz söz konusu değildir. Metinleri aşağııya alınan tefsirlerdeki görüşlere de bkz: Ayrıca eğer darî bir ağaç olup ğıslînden ayrı ise o zaman şöyle yorumlanır: Suçun çeşidine göre cehennemin farklı derekeleri ve azap çeşitleri vardır. Onların işledikleri suça göre kimisinin yiyeceği darî’dir, kimisinin ğıslîndir, kimisinin zakkum, kimisinin içeceği hamimdir vs. Ama burada sadece yiyeceği darî olanlara vurgu yapılmıştır, Hakka – 36. ayette ise sadece yiyeceği ğıslîn olanlara vurgu yapılmıştır. Bu görüş tefsirlerin çoğunda da geçiyor. Bu nedenle Ğaşiye-6 ile Hakka-36. ayetler arasında bir çelişki söz konusu değil. Ayrıca eğer darî bir ağaç ise, yüce Allah, kemali kudretiyle, ateş cinsinden veya cevherinden böyle bir ağacı oluşturmaya da muktedirdir. Bu, öyle bir ağaçdır ki, ateş cinsinden oluştuğu için hiç yanmaz…// Ğislîn ve Darî konusunda şöyle birkaç soru sorulabilir: Birinci Soru: Cenâb-ı Hak, Hakka Sûresinde, “Onun için bugün burada kendisine, hiçbir yakın dost yoktur. ´´Gislîn”den başka yiyecek de yoktur” (Hakka, 69/35-36) buyurmuş, burada ise, “Onlar için “dari? dikeninden başka yiyecek yoktur” buyurmuştur. Halbuki “darî”, “gislîn”den başkadır. Razi, bunun cevabını şöyle veriyor. Cehennem, tabaka tabakadır. Ehl-i cehennemin, bir kısmının yiyeceği, zakkum; bir kısmınınki “gislîn”, bir kısmınınki de darî (diken)dir. Aynen bunun gibi bir kısmının içeceği “hamim”, bir kısmınınki ise,”sadîd”dir. Zira, “O (cehennemin) yedi kapısı, her kapının birer payı var” (Hicr, 15/44) Kaynak: (Tefsir-i Kebir- Mefatih’ul GAYB- Fahruddin Er-RAZİ) İşte burada sadece yiyeceği dârî olanlardan söz edilmiştir. İkinci Soru: Cehennemde nasıl bitki bitebilir? Bunun cevabı da şöyle olabilir: Ayet”darî”, cehennemde biten, cehennemliklerin yediği bir bitkidir” manasında değildir. Ayetteki bir darb-ı mesel (benzetme)dir. Ehl-i cehennem, kendilerini hiç doyurmayacak şeyleri yer dururlar…’’

Kaynak: İhsan Aktaş Meali

Hakka 36: Ve ğıslinden (en kötü yiyecekten) başka hiçbir yiyeceği de yoktur. (*)Velâ ta’âmun illâ min ġislîn(in)

(*) Not: Ğaşiye 6. ayette geçen (ضريع)’’darî’’ ile buradaki (غسلين)’’gıslin’’ aynı şey olabilir. Çünkü (غسلين) bir yiyecek adı değil, yiyeceğin kötü vasfıdır, ki o da ‘’darî’’dir. Yani her iki ayet arasında bir tenakuz söz konusu değildir. Metinleri aşağıya alınan tefsirlerdeki görüşlere de bkz: Ayrıca eğer (darî) bir ağaç ise, yüce Allah, kemali kudretiyle, ateş cinsinden veya cevherinden böyle bir ağacı oluşturmaya da muktedirdir. Bu, öyle bir ağaçdır ki, ateş cinsinden/elementlerinden oluştuğu için hiç yanmaz. Ğıslîn konusunda aşağıdaki tefsir metinlerine bakılabilir.

Kaynak: İhsan Aktaş Meali