Çelişki İddiası: Bakara 180 – Nisa 11 [İslam’da vasiyet geçerli midir?]

Bakara 180: Sizden birinize ölüm gelip çattığı zaman, eğer geride bir hayır (mal) bırakmışsa, anaya, babaya ve yakın akrabaya meşru bir tarzda vasiyette bulunması -Allah’a karşı gelmekten sakınanlar üzerinde bir hak olarak- size farz kılındı.

Nisa 11: Çocuklarınız konusunda Allah, erkeğe iki dişinin hissesi kadar tavsiye eder. Eğer onlar ikiden çok kadın ise (ölünün) geride bıraktığının üçte ikisi onlarındır. Kadın (veya kız) bir tek ise, bu durumda yarısı onundur. (Ölenin) Bir çocuğu varsa, geriye bıraktığından anne ve babadan her biri için altıda bir, çocuğu olmayıp da anne ve baba ona mirasçı ise, bu durumda annesi için üçte bir vardır. Onun kardeşleri varsa o zaman annesi için altıda bir’dir. (Ancak bu hükümler, ölenin) Ettiği vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır. Babalarınız, oğullarınız, onların hangilerinin yarar bakımından size daha yakın olduğunu bilmezsiniz. (Bunlar) Allah’tan bir farzdır. Şüphesiz Allah, bilendir, hüküm ve hikmet sahibi olandır.

Eleştiri:

Bakara 180′de ölümü yaklaşanlar için vasiyet etmek şart koşulmuşken, Nisa 11 ayetiyle vasiyetin bir hükmü kalmamış, miras taksimi zorunlu kılınmıştır.

Cevap:

Buradaki çelişki algısı Kuran’ın konuyla ilgili ayetlerinin dikkatli bir şekilde okunmamasından kaynaklanmaktadır. Zira ayetin devamında (12.ayet) kendi içinde belirlenen oranların vasiyetin düşülmesinden sonra olduğu bildiriliyor. İslam hukukuna göre geride mal bırakacak olan malının üçte birini vasiyet edebilir. Geri kalan kısmı buradaki oranlara göre dağıtılır.

Dolayısıyla Kuran hem miras taksimini hem vasiyeti emretmiştir. Biri diğerini dışlamaz. Hangisinin hangi oranda dikkate alınacağını da belirlemiştir. Kuran’ın hiçbir yerinde vasiyet artık geçerli değildir diye bir ayet bulunmamaktadır.

Nisa 12: Eşlerinizin, eğer çocukları yoksa, geride bıraktıklarının yarısı sizindir. Şayet çocukları varsa, -onunla yapacakları vasiyetten ya da (ayıracakları) borçtan sonrabu durumda bıraktıklarının dörtte biri sizindir. Sizin çocuğunuz yoksa, geriye bıraktıklarınızdan dörtte biri onların (kadınlarınızın)dır. Eğer sizin çocuğunuz varsa geriye bıraktıklarınızdan sekizde biri onların (kadınlarınızın)dır. (Yine bu hükümler,) Edeceğiniz vasiyet veya (varsa) borcun düşülmesinden sonradır. Mirası aranan erkek ya da kadın, çocuğu ve babası olmayan bir kimse olup erkek veya kız kardeşi bulunursa onlardan her biri için altıda bir vardır. Eğer bundan fazla iseler, bu durumda -kendisiyle yapılan vasiyette ya da (varsa) borçtan sonraüçte bir’de -zarara uğratılmaksızın onlara ortaktırlar. (Bu size) Allah’tan bir vasiyettir, Allah, bilendir, (kullara) yumuşak olandır.